Jaki powinien być nauczyciel?

Te pytania towarzyszyły badania mające na celu ustalenie, jaki jest nauczyciel. Nurt ten rozwijał się od początku refleksji naukowej nad zawodem nauczyciela, zwłaszcza zaś w okresie ostatnich kilkunastu lat. Powstało szereg prac, często opartych na szerokich i gruntownych badaniach empirycznych, traktujących o różnych aspektach zawodu nauczycielskiego, o jego pozycji, prestiżu, warunkach życia i pracy, czynnikach sprzyjających rozwojowi nauczyciela w zawodzie i czynnikach hamujących ten rozwój. Refleksja nad pytaniem, jaki powinien być nauczyciel, połączona z badaniami, jaki jest nauczyciel, daje podstawy do podjęcia próby odpowiedzi na pytanie, kim staje się, czy też powinien stawać się, nauczyciel. W dotychczasowych badaniach pedeutologicznych problemom tym nie poświęcono należytej uwagi, choć tu właśnie zawiera się podstawowa problematyka kształcenia i doskonalenia nauczycieli, procesów rozwoju nauczyciela  w zawodne oraz sterowania przemianami w strukturze i funkcjach tego zawodu. Wprawdzie sprawy te od dawna nurtowały myśl pedagogiczną, ale rozważania na ten temat były uwikłane w problematyką „duszy”, „talentu”, „zdolności”, „roli” nauczyciela itp.