O powinnościach nauczyciela i jego kształceniu

Wśród cech idealnego nauczyciela podkreśla wszechstronne wykształcenie oraz nadążanie za postępem wiedzy pedagogicznej. Warto ten znakomity fragment przypomnieć: „W szkole początkowej czy średniej naturalnie zaznajamiamy dzieci i młodzież z faktami i prawdami już ustalonymi, ale musimy dać pojęcie o drodze, na której one prawdy zdobyto, a więc o metodach badania naukowego; otworzyć oczy na postęp nauki współczesnej i na współczesny ruch naukowy; zainteresować nim tak, ażeby w przyszłości przynajmniej część mogła wziąć czynny udział w tym ruchu dla chluby nauki polskiej. Tego zaś nie dokaże nauczyciel, który po ukończeniu szkoły średniej czy studiów uniwersyteckich sam daną nauką nie zajmował się wcale i w ciągu lat dziesięciu i dwudziestu czy trzydziestu przystępuje do wykładu z tym samym zasobem wiadomości faktycznych, z tymi samymi na poszczególne zagadnienia poglądami; wykład jego staje się ostatecznie przestarzały i w umysłach tej młodzieży, którą mamy przygotować do życia, utrwala pojęcia, które w nauce stały się już przeżytkiem. Obowiązkiem więc nauczyciela będzie nie tylko posiadać pewne wykształcenie naukowe, ale ciągle je powiększać, ciągle podążać za postępem wiedzy, tak by w każdej chwili zdawać sobie sprawę z rzeczywistego jej stanu. Pod tym względem nauczyciel istotnie musi się zbliżać do człowieka nauki, tj. do uczonego. Czy powinien być uczony i w innym znaczeniu? Czy obok śledzenia postępu wiedzy powinien się do niego przyczyniać przez badania samodzielne? Jest to w wielu razach rzeczą pożądaną, jakkolwiek wykracza poza właściwy zakres powinności nauczyciela’”.